- Mesajlar
- 887
- En iyi cevaplar
- 0
- Beğeniler
- 1,832
- Puanları
- 2,390
Merhaba arkadaşlar! Bugün sizlere kısaltmaların yazılışlarını anlatmaya çalışacağım.
Öncelikle kısaltma nedir bundan başlayalım. Kısaltma; herhangi bir özel adın, kelimenin veya terimin içerdiği harflerin bir tanesi veya birkaç tanesi ile kısa bir biçimde ifade ediliş biçimidir. Kısaltmaların bazı kuralları şunlardır:
1-) Ülke ismi, kitap, dergi, kuruluş ve yön adlarının kısaltmaları her kelimenin baş harfinin büyük yazılması ile yapılır.
ÖR: KKTC (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti), TDK (Türk Dil Kurumu), GB (Güney Batı) K (Kuzey), SO (Sağlık Ocağı), O (Okul) vb.
Ama bazen kısaltmalarda, son kelimenin birkaç harfinin daha kısaltmada olduğunu görürüz. Bazen de aradaki kelimelerden hiç harf alınmadığını görürüz. Böyle kısaltmalarda, kısaltmanın akılda kalıcı olabilmesi için yeni bir kelime oluşturma amacı güdülür.
ÖR: LÖSEV (Lösemili Çocuklar Sağlık ve Eğitim Vakfı), AFAD (Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı) vb.
Klasikleşmiş olan T.C. (Türkiye Cumhuriyeti) ve T. (Türkçe) kısaltmalarının dışında büyük harfler ile yapılan kısaltmalarda nokta kullanılmaz.
2-) Ölçü birimlerinin kısaltmalarında uluslararası kısaltmalar kullanılır.
ÖR: m (metre), kg (kilogram), g (gram), km (kilometre) vb.
3-) Dergi, kuruluş, kitap ve yön adlarıyla ölçümlerin dışında kalmış kelime veya kelime gruplarının kısaltılmasında, ilk harf ile birlikte kelimeyi oluşturan temel harfler dikkate alınır. Kısaltılmış olan kelime veya kelime grubu; rütbe, unvan veya özel ad ise ilk harfi büyük; cins isim ise ilk harfi küçük olur.
ÖR: Alb. (Albay), mat. (matematik), Yar. (Yarbay), Alm. (Almanca) vb.
***
Küçük harfler ile yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kelimenin ana okunuşu esas alınır.
ÖR: kg'dan, km'den, m'nin vb.
Büyük harfler ile yapılan kısaltmalara getirilen eklerde ise kısaltmanın son harfinin okunuşu esas alınır.
ÖR: BDT'ye, TTK'den vb.
Bazen de kısaltımı büyük harfler ile yapıldığı halde bir kelime gibi okunan kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın okunuşu esas alınır.
ÖR: AFAT'ın, LÖSEV'in vb.
Uyarı!: Numara kelimesinin kısaltması da kelime gibi okunduğundan getirilen ek okunuşa uygun olarak getirilecektir.
ÖR: No.lu, No.suz vb.
Sonunda nokta bulunan kısaltmalarla üs işaretli kısaltmalara gelen ekler kesme işareti ile ayrılmaz. Bu kısaltmalarda ek noktadan ve üs işaretinden sonra, üs işaretinin veya kelimenin okunuşuna uygun olarak yazılır.
ÖR: vb.den, Yar.dan, m³e vb.
Sert ünsüz ile biten kısaltmalar, ek aldıkları zaman okunuşta sert ses yumuşatılamaz.
ÖR: RTÜK'e olmalıdır (RTÜĞ'e olamaz) vb.
